Op maandag 11 augustus 2025 trilde het westen van Turkije onder een aardbeving van magnitude 6,1. Minstens één persoon kwam om het leven, drie anderen raakten gewond — een kille balans die de Turkse rampenbestrijdingsdienst AFAD bevestigde. Het epicentrum lag in de seismisch gevoelige regio van west-Anatolië, waar de provincies İzmir, Bursa, Balıkesir en Çanakkale het dichtst bij de schokken stonden. De aardbeving, die plaatsvond tijdens de hoogseizoen-touristische maand, liet geen duidelijke beelden achter van instortende gebouwen of uitvallende stroomnetten — maar dat zegt weinig over de werkelijke schade. In een regio waar veel huizen nog steeds zijn gebouwd volgens verouderde normen, is één dode vaak het voorteken van een veel groter probleem.
Het patroon van de aarde: twee grote schokken in één jaar
De aardbeving van 11 augustus is niet de eerste grote schok in Turkije dit jaar. Op 23 april 2025, slechts vier maanden eerder, trilde de Zee van Marmara onder een even sterke aardbeving van 6,2. Dat epicentrum lag 21 kilometer ten zuidoosten van Marmara Ereğlisi, in de provincie Tekirdağ. De schok duurde 13 seconden, volgde door meer dan honderd nagolven — de sterkste tussen magnitude 4,0 en 5,0. Beide gebeurtenissen vonden plaats boven de Noord-Anatolische breuk, een 1.200 kilometer lange seismische lijn die Turkije van oost naar west doorsnijdt en verantwoordelijk is voor de meeste grote aardbevingen in de regio, waaronder de dodelijke 7,6-sterkte in İzmit in 1999, waarbij 17.000 mensen omkwamen.Wat we niet weten, is vaak het gevaarlijkste
AFAD, de Turkse overheidsinstantie die sinds 2009 verantwoordelijk is voor rampenbestrijding, gaf slechts basisgegevens vrij: magnitude, dodelijke slachtoffers, gewonden. Geen exacte tijd van de schok. Geen coördinaten van het epicentrum. Geen informatie over gebouwen die zijn ingestort, wegen die zijn afgesneden, of scholen die zijn gesloten. Geen woorden van president Recep Tayyip Erdoğan. Geen reactie van de burgemeester van Istanbul, Ekrem İmamoğlu. En geen melding van internationale hulp — geen aanbod van de EU, geen uitspraak van de VN. Dat is niet normaal. In een land dat zo vaak getroffen wordt, is communicatie vaak net zo belangrijk als redding. Hier bleef het stil. Misschien omdat de schade beperkt was. Of misschien omdat ze nog niet alles weten.De onzekerheid is verontrustend. In de steden van west-Anatolië, waar toeristen zich verheugen in de oude ruïnes van Pergamon en de kusten van Çanakkale, zijn veel gebouwen ouder dan de wetten die ze nu moeten halen. Nieuwe bouwvoorschriften bestaan, maar worden niet altijd nageleefd — vooral in kleinere dorpen en historische wijken. De aardbeving van april had al getoond dat zelfs een ‘matige’ schok van 6,2 voldoende is om oude metselwerk te laten brullen. Nu, vier maanden later, nog een. Is dit toeval? Of een teken dat de aarde zich opmaakt voor iets groots?
De geologische klok: wanneer komt de grote schok?
Geologen waarschuwen al jaren: de Noord-Anatolische breuk is in een actieve fase. De schokken van april en augustus 2025 zijn geen isolatie — ze zijn een stuk van een groter patroon. Historisch gezien, duurt het gemiddeld 250 jaar voordat een segment van deze breuk een aardbeving van magnitude 7,0 of hoger produceert. De laatste grote schok in de Marmara-regio was in 1766. Dat betekent dat we al meer dan 250 jaar wachten. En nu? Twee schokken van 6,1 en 6,2 binnen vier maanden? Dat is ongebruikelijk. Zelfs voor een regio die bekend staat om zijn seismische activiteit.De aardbevingen van 2025 lijken op een ‘voorproefje’ — een soort geologische test. De energie die vrijkomt bij een schok van 6,2 is ongeveer 31 keer groter dan bij een 5,2. En bij elke volgende stijging op de schaal? Dat is weer 31 keer meer. Een schok van 7,0 zou de energie van 1.000 aardbevingen van 6,0 combineren. Als de breuk eenmaal volledig loskomt — en dat gebeurt niet zomaar — dan kan het een stadsregio als Istanbul, met 16 miljoen inwoners, in een klap verwoesten.
Wat gebeurt er nu?
AFAD heeft een 72-uurs noodplan voor zoek- en reddingsoperaties. Maar in dit geval was er geen massale inzinking van gebouwen. Geen grote hulpacties. Geen helikopters boven de bergen. Dat suggereert dat de schade beperkt bleef — of dat de informatie wordt tergehouden. In Turkije is er een lange geschiedenis van het verzwijgen van rampen, vooral als politieke gevolgen dreigen. De regering heeft al eerder aardbevingen ‘onder de tafel’ gehouden, met name in gebieden waar oppositiepartijen sterk zijn.De volgende 48 uur zullen cruciaal zijn. Zijn er nog meer gewonden die niet zijn gemeld? Zijn er kinderen onder de Trümmer? Zijn er huizen die op het punt staan te storten, maar waar niemand naar kijkt? De aardbevingen van 2025 zijn geen einde — ze zijn een waarschuwing. En de wereld kijkt niet meer naar de zeeën van Turkije. Ze kijken nu naar de grond onder hun voeten.
Waarom is Turkije zo kwetsbaar?
Turkije ligt op een van de meest actieve tektonische grenzen ter wereld. De Anatolische plaat wordt tussen de Euraziatische en Afrikaanse plaat ingedrukt — een kracht die zich vrijmaakt in de vorm van aardbevingen. De Noord-Anatolische breuk is de grootste en gevaarlijkste. In de afgelopen 100 jaar heeft deze breuk negen aardbevingen van meer dan 7,0 veroorzaakt. De meeste daarvan kwamen in de Marmara-regio, dichtbij Istanbul.Het probleem is niet alleen de aarde. Het is de bouw. In Istanbul en İzmir zijn er duizenden gebouwen die vóór 1999 zijn gebouwd — voor de invoering van de eerste moderne seismische normen. Veel daarvan zijn betonblokken met weinig wapening, op onvoldoende funderingen. In 1999, toen de aardbeving İzmit de stad verwoestte, stortten meer dan 60.000 gebouwen in. In 2025 zijn er nog steeds duizenden die dezelfde fouten maken.
De regering spreekt over ‘aardbevingsbestendige steden’, maar de realiteit is anders. In veel dorpen zijn bouwmaterialen duurder dan de inkomsten van de bewoners. Dus: wat je kunt betalen, bouw je. Niet wat je moet bouwen.
Frequently Asked Questions
Hoe vaak komen aardbevingen van deze grootte voor in Turkije?
In Turkije komen aardbevingen van magnitude 6,0 tot 6,9 gemiddeld twee tot drie keer per jaar voor, vooral langs de Noord-Anatolische breuk. Maar twee dergelijke schokken binnen vier maanden — zoals in 2025 — is ongebruikelijk. De laatste keer dat dit gebeurde, was in 2019, toen twee schokken van 6,1 en 6,3 binnen drie weken de regio rond Izmir troffen. Historisch gezien zijn clusters zoals deze vaak voorbodes van een grotere schok binnen de komende jaren.
Waarom werd er geen internationale hulp gevraagd?
AFAD heeft geen internationale hulp aangevraagd, waarschijnlijk omdat de schade beperkt bleef en de nationale hulpdiensten het aankonden. Turkije heeft een goed ontwikkeld rampenbestrijdingsapparaat en heeft in het verleden vaak zelfstandig gereageerd — zelfs bij grotere aardbevingen. Maar het ontbreken van een open verzoek kan ook wijzen op politieke overwegingen: de regering wil geen internationale aandacht, vooral niet als er twijfel is over bouwveiligheid of corruptie in de bouwsector.
Zijn toeristen in gevaar door deze aardbevingen?
Tot nu toe zijn er geen toeristen omgekomen of gewond geraakt bij de aardbevingen van april en augustus 2025. Maar de toeristische gebieden in west-Turkije — zoals Bodrum, Çeşme en Fethiye — liggen dicht bij de seismische breuk. Veel hotels zijn nieuw en voldoen aan de normen, maar ouderes pensionen en kleinere guesthouses niet. Toeristen worden niet gewaarschuwd, en de meeste reisbureaus geven geen seismische risico-informatie. Dat is een stilzwijgende risicofactor.
Wat is het risico voor Istanbul?
Istanbul ligt op slechts 20 kilometer van de Noord-Anatolische breuk. De laatste grote schok daar was in 1766. Wetenschappers waarschuwen dat de stad een ‘tijdbom’ is: een aardbeving van magnitude 7,4 of hoger zou meer dan 100.000 doden kunnen kosten. De aardbevingen van 2025 zijn geen directe dreiging voor Istanbul, maar wel een duidelijk signaal: de spanning in de breuk neemt toe. De volgende grote schok kan elk moment komen — en Istanbul is er niet op voorbereid.
Kunnen we deze aardbevingen voorspellen?
Nee. Geen enkele wetenschappelijke methode kan een aardbeving met precisie voorspellen — niet op dag, niet op uur. We kunnen alleen waarschuwen dat bepaalde gebieden risicovol zijn. De Noord-Anatolische breuk is een van de best onderzochte in de wereld, maar zelfs daar weten we niet wanneer de volgende grote schok komt. Wat we wel weten: de kans neemt toe na elke kleine schok. En in 2025, zijn er al twee geweest.
Wat moet Turkije nu doen?
Turkije moet een nationaal herstructureringsplan opzetten voor oude gebouwen, met subsidies voor bouwherstel en strenge controles. Ook moet er transparantie komen: openbare data over gebouwveiligheid, real-time seismische waarschuwingen via mobiele apps, en scholingsprogramma’s voor burgers. De aardbevingen van 2025 zijn geen toeval. Ze zijn een roep om actie. En de tijd loopt.
